SONSUZ GEÇİCİLİĞE ÇARE

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriyelilere Türk Vatandaşlığı verme konusundaki açıklaması ve bu açıklamayla ilgili tartışmalar, 2016 yılı Temmuz ayının ilk yarısı boyunca ülkenin siyasi gündemini işgal etti. Eleştiriler, destekleyen görüşler ve Suriyelilere yönelik ırkçı söylemler medyada yoğun bir şekilde yer almaya başladı. Ancak Suriyelilerin bu konuyla ilgili ne düşündükleri, vatandaşlık almak isteyip istemedikleri ve istiyorlarsa bunun gerekçeleri hakkında kapsamlı bir rapor, haber ya da analiz yayınlanmadı. Bu nedenle, mültecilere vatandaşlık haklarının verilmesinin yasal entegrasyon sürecinin son aşaması kabul edildiğinin ve mültecilere kalıcı çözümler sunmanın bir devlet sorumluluğu olduğunun bilincinde olarak bir saha çalışması gerçekleştirildi ve İzmir’in farklı semtlerinde 12 Temmuz – 18 Ağustos 2016 tarihleri arasında görüşme gerçekleştirilen 50 Suriyelinin verdiği bilgilere dayanan bu rapor hazırlandı.
Saha çalışmasının sonunda, görüşülen kişilerin çoğunun Türk vatandaşı olmak istediği tespit edilmiştir. Türk vatandaşlığına sahip olmayı istemenin nedenleri arasında sırasıyla çalışma izni, eğitim ve sağlık haklarına erişim ve yerel toplumda eşit muamele görmek en çok ifade edilen nedenler arasında yer almaktadır. Söz konusu hakların Geçici Koruma statüsünde zaten kapsanan haklar olması ve görüşme yapılanların çoğunun eşit muamele görmenin bir yolu olarak vatandaşlık istemesi ilgi çekici noktalardan biridir. Buna ek olarak, kadınlığa özgü nedenlerini belirten kadınlar arasında çoğunlukla daha fazla hak ve özgürlük sahibi olma isteği dile getirilmiştir. Görüşmeciler tarafından en az ifade edilen sebep ise kişilerin kendisini Türkiye’ye ait hissetmesidir. Bu sonuçlar, Suriyelilerin Türk toplumuna sosyal entegrasyonunun sorunsuz bir şekilde sürmekte olan bir süreç olmadığını ve görüşme gerçekleştirilen kişilerin Türk vatandaşlığını bir kimlik olarak istemediklerini göstermesi açısından önemlidir. Ayrıca sonuçlar, görüşülen kişilerin Suriyelilerden ekonomik kazanç elde etmeyi amaçlayan kriterlere karşı olduğunu göstermektedir. Bu durum, yetkili makamlar tarafından yapılan açıklamaların tam aksini yansıtmaktadır ve Suriyelilerin Türk vatandaşı olma isteklerinin ardında yatan nedenleri de bir kez daha vurgulamaktadır, çünkü yukarıda da belirtildiği gibi vatandaşlık isteğinin en belirgin sebepleri arasında çalışma izni ve haklara erişim önemli bir yere sahiptir. Dahası, görüşülen kişilerin çoğu vatandaşlık haklarına en çok ihtiyaç duyanların yoksullar olduğununun altını çizmişlerdir. Görüşme gerçekleştirilen kişilerin büyük bir