Hazırlayanlar: Gizem Öykü Balkaya, Nurgül Elçik, Polat Alpman
İnsan hakları normları, mültecilerin sığındıkları ülkede tabi olacakları statünün asgari standartlarını belirler. Uluslararası hukuk açısından mülteciler, kendine özgü hak ve yükümlülüklere sahip özel bir insan grubu olarak kabul edilirler. Ancak bu durum, mültecilerin diğer haklarından mahrum kılınabilecekleri anlamına gelmez. Nitekim 1951 Sözleşmesinin Giriş bölümünde bu durum açıkça ifade edilmiştir. Buna göre, mülteciler, BM Anlaşmasında ve
Evrensel Bildirgede belirtilen tüm temel haklardan olabilen en geniş ölçüde yararlanmaları
güvence altında olması gereken kişilerdir.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 14. maddesinde “Herkesin, zulüm karşısında, başka
ülkelere sığınma hakkı vardır” denilerek temel insan hakkı olarak tanınan sığınma hakkı
günümüz dünyasında devletler tarafından en çok ihlal edilen ve giderek yok sayılan insan
hakkı durumundadır. Bir yandan devletlerin sığınmacıların temel haklarını yok sayan bu
yaklaşımı giderek güçlenirken diğer yandan bütün dünyada toplumlar içinde hızla yayılmakta
olan “öteki” düşmanlığı sığınmacıların temel haklarının ihlali sonucunu doğurmaktadır.
Elverişsiz yaşam koşullarına sahip olan mülteciler, sağlık hakkından, eğitim hakkına varana
kadar pek çok haktan yeterince yararlanamamaktadırlar. Oysa insan haklarının korunmasında uluslararası sorumluluk, koşulsuz ve mutlaktır; devletler yalnızca kendi yurttaşlarının insan haklarını korumakla yetinemez, insanlığa karşı sorumlulukları ve hukuksal açıdan da yetki alanlarında bulunan her kişinin temel haklarını koruma yükümlülükleri vardır. Ancak bu yükümlülükler, “yardım” yaklaşımıyla göz ardı edilmektedir.
Mülteci Haklar Koordinasyonunun eğitimlerle zenginleştirilecek bu rehberi hazırlamasının
temel amacı, mülteci haklarının ana akımlaştırılması süreçlerine sivil toplum örgütlerinin
katkısını güçlendirmektir.
Rehber eğitimlere kaynaklık edecek üç ana bölümde toplam 7 modülden oluşmaktadır.
Birinci Bölüm, hak, insan hakları ve insan hakları temelli yaklaşımın ve nihayet göç kavramını ele almaktadır. İkinci Bölüm, ayrımcılık ve nefret söylemlerini ele almakta, Üçüncü Bölüm ise entegrasyon kavramı ve süreçlerine insan hakları temelli yaklaşımın çerçevesine odaklanmaktadır.
